Autor: Włodzimierz Łobodziec
ISBN: 978-83-7996-388-1

Rok wydania: 2016
Liczba stron: 252
Format: B5
Oprawa: broszurowa

Cena: 29,40 zł (z VAT)

Spis treści

Słowo wstępne

1. Charakterystyka promieniowania jonizującego

Budowa materii

Atom

Jądro atomowe

Promieniowanie jonizujące bezpośrednio i pośrednio

Liczba elektronów w 1 gramie materii

2. Oddziaływanie promieniowania jonizującego z ośrodkiem

Fotony

Efekt fotoelektryczny

Zjawisko Comptona

Zjawisko tworzenia pary elektron–pozytron (negaton–pozyton)

Inne zjawiska

Efektywna liczba atomowa

Osłabienie wiązki fotonów przechodzących przez ośrodek

Liniowy współczynnik osłabienia

Warstwa półchłonna (połowiąca)

Masowy współczynnik osłabienia

Całkowity współczynnik osłabienia na elektron eμ i na atom aμ

Współczynnik przekazania energii

Elektrony

Deponowanie energii elektronów w ośrodku

Oddziaływanie elektronów na ośrodek biologiczny

3. Wielkości i jednostki fizyczne używane w dozymetrii promieniowania

jonizującego

Rys historyczny

Ekspozycja

Dawka promieniowania (energia pochłonięta)

KERMA

Zależność między dawką a ekspozycją

Dawka równoważna

4. Źródła promieniowania jonizującego stosowane w radiologii i radioterapii

Promieniowanie X wytwarzane w lampie rentgenowskiej

Pomiar warstwy półchłonnej (połowiącej) (WP) dla aparatów rentgenowskich

Promieniowanie X wytwarzane w liniowych przyspieszaczach elektronów

Elementy głowicy liniowego przyspieszacza

Formowanie wiązki terapeutycznej elektronów

5. Oddziaływanie wiązek fotonów z ośrodkiem pochłaniającym i rozpraszającym – pojęcia wiązki i pola napromieniania

Wiązka promieniowania

Korekcja dawki w obrębie powierzchni wylotowej wiązki promieniowania

Pole napromieniania

Półcień wiązki promieniowania (penumbra)

Profil wiązki promieniowania

Fantom

Współczynnik rozproszenia wstecznego WRW (back scatter factor – BSF)

Pole równoważne

Procentowa dawka na głębokości – PDG(g, S)

Tissue air ratio – TAR(g, S)

Tissue phantom ratio – TPR(g, S)

Izodozy

Filtr klinowy

Jakość wysokoenergetycznego promieniowania X

Pomiar dawek w obszarze napromieniania z użyciem małych pól

6. Wiązki elektronów wytwarzane w liniowych przyspieszaczach

Oddziaływanie elektronów z ośrodkiem

Pochłanianie wiązki elektronów w fantomie wodnym

Zastosowanie bolusa i promieniowania mieszanego

Osłony redukujące dawkę pochodzącą od wiązek elektronów

Wiązki równoległe

Pomiary względnych wartości dawek wiązek elektronów

Pomiar jonizacji przy użyciu komory jonizacyjnej

Określanie dawki na podstawie zmierzonej jonizacji komorą jonizacyjną

Pomiar względnej dawki przy użyciu detektora półprzewodnikowego

7. Pomiar absolutnej dawki promieniowania jonizującego

Komora jonizacyjna typu Farmer

Wzorcowanie komory typu Farmer dla pomiaru dawki promieniowania X

wytwarzanego w liniowych przyspieszaczach

Test sprawdzania komory jonizacyjnej w kontrolnym źródle radioaktywnym

Wzorcowanie komory typu Farmer dla pomiaru KERMY promieniowania X

wytwarzanego w lampie rtg

Pomiar komorą typu Farmer absolutnej wartości KERMA promieniowania

X generowanego w lampie rtg

Pomiar komorą typu Farmer absolutnej dawki promieniowania X generowanego

w liniowym przyspieszaczu (lub aparacie kobaltowym)

Pomiar wydajności aparatu generującego wiązkę fotonów na użytek radioterapii

Pomiar mocy dawki MDST przy zastosowaniu filtra klinowego

Komora płasko-równoległa typu Markus

Wzorcowanie komory typu Markus

Wzorcowanie komory typu Markus w wiązce γ 60Co

Obliczanie dawki absolutnej w wodzie wiązek elektronów przy użyciu

komory typu Markus wzorcowanej w wiązce γ 60Co

Kalibracja komory typu Markus w wiązce elektronów

Obliczanie dawki w wodzie wiązek elektronów przy użyciu komory typu

Markus wzorcowanej w wiązce elektronowej Qcross

Pomiar wydajności aparatu generującego wiązkę elektronów

Dokładność wyznaczania wartości dawki komorą jonizacyjną

Detektor półprzewodnikowy typu MOSFET

Kalibracja detektorów w warunkach równowagi elektronowej

Kalibracja na użytek pomiaru dawki wejściowej i wyjściowej

8. Obliczanie dawki i czasu napromieniania w wybranych punktach

ośrodka dla prostokątnych pól wlotowych

Obliczanie dawki w osi wiązki fotonów w napromienianym ośrodku

Obliczanie czasu napromieniania pól prostokątnych wiązki fotonów

Technika SSD

Przykład obliczania LJM dla guza krtani

Technika izocentryczna

Przykład obliczania czasu/LJM w technice obrotowej

Obliczanie dawki fotonów poza osią wiązki w napromienianym ośrodku

Obliczanie czasu napromieniania wiązką elektronów

9. Planowanie rozkładu dawek promieniowania fotonowego na użytek RT

(Jan Gawełko, Włodzimierz Łobodziec)

Definicje napromienianych obszarów

Uwzględnianie półcienia wiązki promieniowania w ustalaniu pola napromieniania

Technika SSD

Technika izocentryczna

Ukośne wejście wiązki promieniowania

Planowanie rozkładu dawki u chorego

Planowanie radioterapii 3-D – Histogramy DVH (Dose-Volume-Histogram)

Przykład planu leczenia z zastosowaniem techniki VMAT

Proces realizacji radioterapii

Zapewnienie jakości i kontrola jakości radioterapii (quality assurance, quality control)

10. Podstawy dozymetrii na użytek brachyterapii

Promieniotwórczość

Aktywność

Dawka promieniowania γ pochodząca z punktowego źródła promieniowania

Dawka promieniowania γ pochodząca z liniowego źródła promieniowania

RAKR (Reference Air Kerma Ratio)

Pomiar RAKR w studzienkowej komorze jonizacyjnej

Urządzenia generujące dawkę promieniowania na użytek brachyterapii

11. Nazwy i pojęcia stosowane w dozymetrii na użytek radioterapii

Piśmiennictwo

Akty prawne dotyczące promieniowania jonizującego